In Nederland zijn we opgegroeid met een boterham met kaas. Of met een witte boterham met een dikke laag hagelslag. De afgelopen jaren is het eetpatroon van veel mensen veranderd en is brood in het verdomhoekje terechtgekomen. Je zou er dik van worden en het wordt aangewezen als de oorzaak van veel klachten. Daarom laten veel mensen de bammetjes liever links liggen. Is brood echt zo slecht, of toch lekker en gezond?
Brood is een dikmaker
Veel mensen denken dat je dik wordt van brood. Dat is niet waar! Wanneer je té veel brood eet of het te rijkelijk belegt – en hierdoor meer calorieën binnenkrijgt dan je op een dag verbrandt – wordt het pas een dikmaker (een snee grof volkoren brood bevat gemiddeld 80 kcal). Wat je wel kunt stellen, is dat mensen die minder of geen brood eten doorgaans gevarieerder eten. Zij eten in plaats van brood bij het ontbijt én de lunch bijvoorbeeld een groene smoothie of yoghurt met fruit en soep of salade met eventueel wat brood erbij.
Gluten zijn slecht
Ook zijn er mensen die brood laten staan omdat het gluten bevat. Gluten zitten in de meeste graansoorten, zoals tarwe, rogge en spelt. Dat een glutenvrij eetpatroon gezonder is dan een eetpatroon met gluten is niet wetenschappelijk bewezen. Aangezien granen een belangrijk onderdeel zijn van ons dagelijks voedsel, is het zomaar weglaten van gluten en dus van granen niet per definitie gezond. Dat ligt natuurlijk anders voor mensen met een glutenallergie (coeliakie) of glutensensitiviteit. Van de mensen met PDS (prikkelbare darm syndroom) heeft zo’n 30 procent minder klachten wanneer zij een tarwevrij dieet volgen (o.a. haver, rogge, gerst en boekweit kunnen dan wel worden gegeten). Kun je tegen gluten, dan kun je gerust je tanden in een boterham zetten.
Belangrijke voedingsstoffen
Brood bevat ook veel gezonde stoffen. Het jodium in brood zorgt voor een goede werking van je schildklier en het bevat ook veel vezels, hoera voor een goede darmwerking! Daarnaast levert het een belangrijke bijdrage aan je vitamines, vooral de B-vitamines (B1, B2, B3, B6 en B11) vind je er in terug. In volkoren brood, volkoren meergranenbrood en roggebrood zit veel ijzer. Biologisch brood bevat meestal zout zonder jodium. Eet je biologisch brood, check dan of je bakker gejodeerd zout of zeezout gebruikt, anders kan het zijn dat je te weinig jodium binnenkrijgt.
Hoe donkerder hoe gezonder
De kleur van brood zegt eigenlijk niks over de voedingswaarde, dat doen alleen de ingrediënten. Veel donkere broden danken hun kleur aan stoffen die worden toegevoegd, zoals moutmeel en gekarameliseerde suiker. De gedachte ‘Hoe donkerder het brood hoe meer vezels’ gaat dus niet op. Bruinbrood is wellicht wat gezonder dan witbrood, maar bruinbrood is geen volkorenbrood! Volkorenbrood is altijd gemaakt van 100 procent volkorenmeel – dat is wettelijk vastgelegd – en bevat de meeste vitaminen en mineralen. Volkorenbrood is dus vele malen gezonder dan bruinbrood en witbrood. Meergranenbrood bevat meerdere graansoorten en kán als basis volkorenmeel hebben, in dat geval heeft het dezelfde voedingsstoffen als volkorenbrood of zelfs meer als er ook gebroken graankorrels en zaden in het brood zijn verwerkt. Maar Meergranenbrood kan ook van bloem, de basis voor witbrood, worden gemaakt. In dat geval bevat het minder voedingsstoffen dan volkorenbrood maar meer dan witbrood omdat er vaak gebroken graankorrels en zaden aan worden toegevoegd. Als je echt wilt weten waar het brood van gemaakt is, vraag het dan aan je bakker of kijk op het etiket.
Wanneer eet je welk brood?
De keuze in verschillende soorten brood is groot. En net als bij alle andere voedingsmiddelen geldt ook voor brood: eet met mate en gevarieerd! Welke soorten zijn er en wanneer kun je deze het beste eten?
Volkorenbrood
Ben jij een echte snoepkont die soms moeilijk kan stoppen met snaaien? Dan is volkorenbrood wellicht een goede keuze. Doordat de hele graankorrel in dit brood is verwerkt, heb je minder snel een hongergevoel en ben je eerder verzadigd. Hierdoor eet je minder brood, maar wellicht ook minder snacks. Win-win dus! Ook bevat volkorenbrood, in vergelijking met wit- en bruinbrood, de meeste voedingsvezels, vitamines en mineralen.
Speltbrood
Heb je een koper, zink, ijzer, fosfor of magnesium tekort? Ga dan voor spelt. Deze vijf stoffen zijn namelijk rijkelijk in dit brood aanwezig. Fosfor draagt bij aan een goede spijsvertering en door een genoeg aan koper- en zinkinname krijgen je haar, huid en nagels een gezondere uitstraling. Ook zorgt magnesium voor een ontspannen lichaam en geest. Sommige mensen hebben minder last van een opgeblazen gevoel als ze speltproducten eten in plaats van tarwe.
Roggebrood
Ben je toe aan iets anders dan je normale bammetje met kaas? Dan is roggebrood een goed alternatief. De geur, kleur, smaak en structuur zijn al heel anders dan die van de meeste broodsoorten. Daarnaast is roggebrood goed voor je stoelgang doordat het veel vezels bevat. Wist je dat negen op de tien nederlanders te weinig vezels binnen krijgen?Roggebrood bevat meer calorieën dan een normale boterham, maar onderzoek heeft uitgewezen dat mensen die ontbijten met een sneetje roggebrood, overdag minder snoepen. Op die manier krijg je over de hele dag genomen toch minder calorieën binnen.
Haverbrood
Heb je last van een schommelende bloedsuikerspiegel? Dan kan een sneetje haverbrood geen kwaad. Bij haverbrood is namelijk de verhouding tussen snelle, langzame en resistente suikers anders dan bij andere graansoorten. Door deze goede verhoudingen blijft je bloedsuikerspiegel op pijl. Ook bevat haverbrood gezonde vetten met onverzadigde vetzuren. Hierdoor heb je een minder hoge kans op hart- en vaatziekten.
Van welk brood eet jij graag een bammetje?